Franciszek Starowieyski
Urodził się 8 lipca 1930 r. w Bratkówce. W latach 1949-52 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Wojciecha Weissa i Adama Marczyńskiego, a następnie u Michała Byliny w warszawskiej ASP, gdzie w 1955 roku uzyskał dyplom. Zajmował się grafiką, malarstwem, scenografią teatralną i telewizyjną. Wykładał w berlińskiej Hochschule der Kunst oraz w Europejskiej Akademii Sztuki w Warszawie.
Był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. Zrealizował ok. 300 prac, które - jak sam mówił - „są komentarzami do …”, a nie przedstawieniem treści dzieła.
Lata 60. to początek nowego stylu w twórczości artysty i nawiązań do estetyki baroku. Charakterystycznymi motywami prac artysty stały się kobiece ciała o rubensowskich kształtach, kości, ptasie głowy, czaszki ludzkie i zwierzęce oraz utrzymane w duchu epoki liternictwo. W pracach z tego okresu pojawiają się odniesienia do śmierci, seksu i przemijania. Rysunki cechuje drapieżność i chirurgiczna precyzja.
Od lat 70. Starowieyski antydatował swoje prace i opatrywał podpisami utrzymanymi w XVII-wiecznej konwencji. Artysta podawał wiek XVII, bo jak sam twierdził, wcielił się w niego duch siedemnastowiecznego antenata.
Artysta prowadził pracownie w Warszawie i Paryżu. Współpracował z wieloma teatrami min.: Teatrem Dramatycznym w Warszawie. W czasie pleneru w Świdwinie powstał unikalny Teatr Rysowania. W sumie odbyło się 20 spektakli w różnych miastach świata, gdzie artysta w asyście publiczności tworzył swoje kompozycje.
Był laureatem konkursów na najlepszy i najpopularniejszy plakat Warszawy oraz bohaterem filmu Andrzeja Papuzińskiego pt. „Bykowi chwała”. Jako aktor epizodycznie pojawił się w filmach: "Danton" Andrzeja Wajdy oraz "Struktura kryształu" Krzysztofa Zanussiego. Zmarł 23 lutego 2009 roku w Warszawie.
Wybrane nagrody:
-
Międzynarodowe Biennale Plakatu, Warszawa
-
XII Biennale Sao Paulo, Główna Nagroda
-
Stowarzyszenie Francuskich Filmowców, Cannes 1974
-
Hollywood Reporter nagroda za plakat filmowy
Wybrane wystawy:
1955 - Arsenał, Warszawa
1959 - Kordegarda, Warszawa
1963 - Biennale Młodych, Paryż
1973 - Międzynarodowe Biennale Sztuki, Sao Paulo
1975 - Wystawa retrospektywna, Muzeum Narodowe, Poznań
1976 - Muzeum Sztuki Współczesnej, Huston, USA
1978 - Wystawa polskich plakatów Teatr Narodowy, Londyn
1978 - wystawa Poolse Theateraffichs 1967 – 1978, Amsterdam ,Haga, Rotterdam
1979 - Wystawa z kolekcji Henryka B.Kliternika, Teatr im J.Kochanowskiego, Opole
1980 - Galeria Aberbach, Nowy Jork
1985 - Galery of Modern Art, Nowy Jork
1985 - Wystawa retrospektywna, BWA, Kraków
1986 - Biennale Sztuki, Wenecja
1990 - 33. Festiwal Dwóch Światów, Spoletto
1991 - Galeria Plakatu, Warszawa
1992 - Galeria Dmochowski, Paryż
1992 - Wystawa retrospektywna, Muzeum, Lublin
1993 - Wystawa retrospektywna, Zamek w Reszlu
1998 - Galeria Artemis, Kraków
2000 - Galeria Osobliwości ESTE, Kraków
Repozytorium Cyfrowe FN poleca kronikę:
Franciszek Starowieyski udziela wywiadu telewizji - PKF, 33/88 Arsenał 88
Plakaty do filmów:
- 1936: MY Z KRONSZTADU
- 1945: IWAN GROŹNY - IWAN GROŹNY CZĘŚĆ II: SPISEK BOJARÓW
- 1949: POSĄDZENIE
- 1951: ZŁOTY KASK
- 1952: BIAŁY REN
- 1955: RYSZARD III
- 1955: PRAWO ULICY
- 1955: KROKI WE MGLE
- 1955: MATKA
- 1955: POEMAT PEDAGOGICZNY
- 1956: CZTERDZIESTY PIERWSZY
- 1956: ZŁODZIEJ
- 1956: NA POLU CHWAŁY
- 1956: TAJNA DRUKARNIA
- 1957: POJEDYNEK
- 1957: PIERWSZY WYŚCIG
- 1957: TAKICH DWÓCH, JAK NAS TRZECH
- 1957: DOM POD URWISKIEM
- 1957: OGNISTE WIORSTY
- 1958: LUDZIE 39-TEJ BRYGADY
- 1958: LOUIS ARMSTRONG
- 1958: GIGI
- 1958: MŁODE LWY
- 1958: NIEZIEMSKIE HISTORIE
- 1958: WIATR W OCZY
- 1958: KSIESIWO
- 1958: ZDRADA
- 1958: NIEBEZPIECZNA PRZESYŁKA
- 1958: ZBUNTOWANA ORKIESTRA
- 1958: ŻYWA WODA
- 1958: PARASOL ŚWIĘTEGO PIOTRA
- 1959: NIE MA POGRZEBÓW W NIEDZIELĘ
- 1959: EWAKUOWAĆ MIASTO
- 1960: KOLOROWE POŃCZOCHY
- 1960: DZIEWIĄTY KRĄG
- 1961: TRAGICZNY ZAMACH
- 1961: KOZACY
- 1961: SAMSON
- 1961: CZAS PRZESZŁY
- 1962: PRZYGODY MÜNCHAUSENA
- 1962: MIECZ I WAGA
- 1962: SŁOŃCE I CIEŃ
- 1962: TERESA DESQUEYROUX
- 1963: TAK BLISKO NIEBA
- 1963: DZIELNICA KRUKÓW
- 1964: DWAJ MUSZKIETEROWIE
- 1964: UPAŁ
- 1964: TRAGICZNE POLOWANIE
- 1966: OPERACJA ŚWIĘTY JANUARY
- 1966: ZNAK PANNY
- 1967: ZABAWA W MASAKRĘ
- 1968: WSZYSTKO NA SPRZEDAŻ
- 1970: LOKIS. RĘKOPIS PROFESORA WITTEMBACHA
- 1971: ŻYCIE RODZINNE
- 1972: ILUMINACJA
- 1973: SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ
- 1976: TRĘDOWATA
- 1976: BARWY OCHRONNE
- 1978: ZMORY
- 1979: GOLEM
- 1981: ZNACHOR
- 1982: PRZEPROWADZKA
- 1984: O - BI, O - BA. KONIEC CYWILIZACJI
- 1988: GDZIEŚKOLWIEK JEST, JEŚLIŚ JEST...
- 1993: EWANGELIA WEDŁUG HARRY'EGO